Właściwości zdrowotne octu

Opublikowano: 18.07.2019, przez aleeko

Istnieją różne rodzaje octu np.: spirytusowy, jabłkowy, balsamiczny, ryżowy czy gruszkowy. Każdy z nich może okazać się przydatny w kuchni, każdy z nich ma nieco inne zastosowanie i właściwości odżywcze. Oto co warto wiedzieć o różnych rodzajach octu.

Ocet spirytusowy właściwości

Ocet spirytusowy ma bardziej wyrazisty smak niż wszystkie pozostałe rodzaje octu, dlatego nie pije się go bezpośrednio i należy spożywać go z umiarem. Ocet spirytusowy można stosować jako dodatek do potraw np. do nóżek, do sporządzania marynat, ale można wykorzystywać go także jako środek czyszczący. Skutecznie usuwa plamy i odkaża różne powierzchnie.

Ocet jabłkowy właściwości

Ocet jabłkowy zawiera duże ilości witamin i minerałów: witaminę C, witaminy z grupy B, żelazo, magnez, potas, wapń i sód. Ocet z jabłek wykazuje właściwości antyseptyczne, więc wykorzystuje się go do czyszczenia powierzchni oraz do leczenia grzybicy. Ma także dobry wpływ na zdrowie. Obniża poziom cukru i cholesterolu we krwi, pozwala utrzymać dobrą sylwetkę i niweluje ryzyko wystąpienia miażdżycy. Istnieje także hipoteza, że ogranicza występowanie chorób serca. Nie powinno spożywać się go bezpośrednio. Najlepiej rozcieńczyć łyżeczkę octu w szklance wody. Na ocet jabłkowy powinny uważać osoby stosujące leki obniżające poziom glukozy.

Ocet balsamiczny właściwości

Ocet balsamiczny wytwarzany jest z moszczu winogronowego. Ta substancja, tak jak pozostałe rodzaje octu, ma działanie antybakteryjne. Niektórzy naukowcy twierdzą również, że wspomaga trawienie, obniża cholesterol i ciśnienie, reguluje poziom glukozy i zwiększa przemianę materii. Ocet balsamiczny pasuje do sałatek i czerwonego mięsa.

Ocet gruszkowy właściwości

Ocet gruszkowy to jeden z mniej popularnych rodzajów octu. Tymczasem zawiera wiele witamin i mikroelementów, które są łatwo przyswajalne przez nasz organizm. Eliminuje z organizmu wolne rodniki i reguluje procesy trawienne. Idealnie komponuje się z marynatami, surówkami czy sałatkami.

Ocet ryżowy właściwości

Ten typ octu ma różnorodne właściwości prozdrowotne. Ocet ryżowy oczyszcza organizm, wzmacnia układ odpornościowy i reguluje ciśnienie krwi. Co więcej, obniża cholesterol, usuwa wolne rodniki, odkwasza organizm, a nawet poprawia samopoczucie. Można wykorzystywać go również w kuchni. Stosuje się go chociażby jako dodatek do dań mięsnych czy marynat.

Różne rodzaje octów, m.in. ocet jabłkowy

Poznanie właściwości zdrowotnych octu było związane z historią wykorzystania wina. W języku francuskim słowo „vinaigre” oznaczające ocet składa się z dwóch członów „vin” – wino, a „aigre” – kwaśny. Z kolei w zjęzyku włoskim nazwa „aceto” przywołuje na myśl kwas octowy.

Ocet (łac. acetum) to wodny roztwór kwasu octowego o ostrym zapachu i kwaśnym smaku. Tradycyjnie otrzymywany jest na drodze dwustopniowego procesu: fermentacji alkoholowej, a następnie octowej, czyli utleniania alkoholu przez bakterie kwasu octowego. Zawartość kwasu octowego w produkcie wynosi zwykle od 4-15%. Ma formę przezroczystej, bezbarwnej cieczy. Surowcem, z których jest produkowany może być: wino, cydr, piwo, inne produkty fermentacji alkoholowej zbóż, roztwory sacharydów: melasy, miodu, serwatki oraz owoce i ziemniaki.

Znany jest ludzkości od około 10 tysięcy lat. Godnym uwagi jest fakt, że jego walory doceniano w starożytnych kulturach – greckiej, chińskiej, rzymskiej, egipskiej i babilońskiej. Ponadto w staropolskiej medycynie był stosowany jako idealny środek do cucenia omdlałych dam. Natomiast lekarze wykorzystywali go do leczenia odmrożeń, ciężko gojących się ran, bólu brzucha, przeziębienia, kaszlu oraz poprawy sił witalnych. Podczas gdy dzisiaj znajduje zastosowanie we wspomaganiu funkcji wątroby, poprawia trawienie i krążenie. W celach leczniczych najczęściej stosuje się ocet jabłkowy.

Skład octu jabłkowego

Zawiera on enzymy, aminokwasy, pektyny, związki polifenolowe (kwas galusowy, katechiny, epikatechiny, kwasy: chlorogenowy, kawowy i kumarowy w łącznej ilości 400 – 1000 mg/l) oraz witaminy i składniki mineralnych, takie jak: witamina B1, B2, B3, B5, B6, biotyna, kwas foliowy i witamina C, sód, fosfor, potas, wapń, żelazo i magnez. Ponadto dobry ocet jabłkowy jest mętny i powinien zawierać tzw. "matkę octu", czyli substancję złożoną z celulozy i bakterii kwasu octowego. Łyżka octu to ok. 3 kcal.

Zastosowanie lecznicze octu jabłkowego

1. Działanie przeciwbakteryjne

Kwas octowy ma potwierdzone działanie antybakteryjne i antyseptyczne. Stosuje się go do leczenia grzybicy paznokci, wszy, brodawek i infekcji ucha. Za jego pomocą można również odkażać różnego rodzaju narzędzia i powierzchnie. Zaleca się używanie go w rozcieńczonej postaci, np. 2% roztwór kwasu octowego o pH = 2 jest skuteczny w leczeniu zapalenia ucha środkowego, jednak może podrażniać skórę. Z kolei 4% roztwór stosuje się do płukania i mycia warzyw i owoców w celu ochrony przed zakażeniem drobnoustrojami chorobotwórczymi, które mogą bytować na świeżych produktach spożywczych.

2. Pozytywne działanie na układ krążenia

Ocet obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów. Ponadto kwas chlorogenowy zawarty w occie hamuje utlenianie cholesterolu LDL, co zmniejsza ryzyko miażdżycy. Badania na szczurach dowodzą, że wzbogacenie diety o ocet jabłkowy powoduje zmniejszenie ciśnienia skurczowego ciśnienia krwi o 20 mm Hg. Dodatkowo, u osób, które regularnie stosowały ocet jabłkowy ponadto występowało niższe ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.

3. Zmniejsza poziom glukozy we krwi i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę

Kwas octowy ma działanie hipoglikemiczne, jest stosowany w diecie osób ze stanem przedcukrzycowym, cukrzycą, insulinoopornością i z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Przede wszystkim jego działanie jest wielokierunkowe i dlatego można je porównać do działania leków stosowanych w problemach cukrzycowych – spowalnia wchłanianie cukru z pożywienia do krwi oraz rozkład skrobi do cukrów prostych (tak jak lek akarboza), zmniejsza glikemię poposiłkową i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę (podobnie jak metformina), a przyjmowany przed snem obniża poziom glukozy na czczo, co sugeruje, że zwiększa wydzielanie insuliny (jak nateglinid).

Dodanie ok. 20 g octu zmniejsza indeks glikemiczny potrawy o 20-35%, natomiast 2 łyżki octu jabłkowego wypijane przed snem obniżają poziom glukozy na czczo do 4%.

4. Wspomaga odchudzanie

Znane i potwierdzone są właściwości odchudzające octu. Ze względu na regulację poziomu glukozy we krwi i zmniejszenie wydzielania insuliny, może przyczyniać się do utraty tkanki tłuszczowej. Wzmaga też uczucie sytości. Jednak należy pamiętać o kilku zasadach. Octu jabłkowego nie powinno się wypijać bezpośrednio w większych ilościach – najlepiej 1 lub 2 łyżki stołowe rozcieńczyć w szklance wody i wypijać na czczo lub do posiłku 1-2 razy dziennie. Ocet może uszkadzać szkliwo zębów. Ponadto w nadmiernej ilości może tez podrażnić i poparzyć jamę ustną i przełyk. Ostrożnie do stosowania octu jabłkowego powinny podejść osoby przyjmujące leki obniżające poziom glukozy we krwi, ponieważ w połączeniu z lekiem może spowodować hipoglikemię.

Ocet jabłkowy możemy kupić w wygodnej formie liofilizatu.

Pozostałe zastosowania octu jabłkowego

- do płukania włosów – jedna łyżka octu jabłkowego wymieszana ze szklanką wody podczas spłukiwania włosów nadaje im połysk

- ponadto picie szklanki wody z 1 łyżką octu jabłkowego łagodzi palenie w przełyku

- ocet jabłkowy stymuluje wydzielanie enzymów trawiennych i pomaga przy niestrawności

- w dodatku woda z octem jabłkowym pita na czczo zapobiega zaparciom

- rozcieńczony ocet jabłkowy może służyć jako naturalny dezodorant i tonik do twarzy

- ocet jabłkowy można dodatkowo stosować jako płukankę na ból gardła – 1/3 szklanki octu uzupełnić wodą i płukać gardło kilka razy dziennie

- ponadto pomaga przy problemach skórnych: zmianach atopowych, łuszczycy czy egzemach – należy zmieszać pół szklanki octu z pół szklanki oleju ze słodkich migdałów aż do uzyskania emulsji i nacierać zmienione chorobowo miejsca na skórze; lepiej nie smarować nim jednak miejsc, gdzie skóra jest popękana, krwawiąca, gdyż może szczypać

- również do sprzątania – usuwa nieprzyjemne zapachy i nawet trudny do usunięcia brud.

Inne rodzaje octów

Ocet spirytusowy

Ma charakterystyczny ostry zapach i kwaśny smak. Powstaje w wyniku fermentacji octowej prowadzonej przez bakterie octowe, wykorzystujące rozcieńczony roztwór alkoholu etylowego. Produkt zawiera 6-10% kwasu octowego. Nadaje się do marynaty i jako przyprawa. Nadmierne jego spożywanie może zaburzać procesy trawienne, prowadzić do odwapnienia kości i niszczyć czerwone krwinki.

Ocet winny

Jest produkowany z czerwonych lub białych win gronowych w krajach śródziemnomorskich (Francji, Włoszech) oraz Europie Środkowej. Zawiera polifenole oraz kwasy fenolowe, takie jak: galusowy, wanilinowy, kawowy, kumarowy, synapowy. Nadaje się do sałatek i mięsa. Bardzo wartościowe są octy dojrzewające w drewnianych beczkach przez dwa lata, a najdroższe są otrzymywane z dobrej jakości win: Champagne, Pinot Grigio, Sherry.

Ocet winny różany

Produkuje się go w wyniku fermentacji owoców dzikiej róży. Dodatkowo dodaje się do niego kwiaty dzikiej róży. Ma łagodny smak i kwiatowy zapach. Bywa stosowany do warzyw, ryb, owoców morza i galaretek.

Ocet balsamiczny

Termin ten odnosi się do octu balsamicznego z Modeny. Nazwa zastrzeżona jest dla octu wytwarzanego z moszczu gronowego odmiany białej Trebbiano lub czerwonej Lambrusco oraz tradycyjnego octu balsamicznego.

Otrzymuje się go przez gotowanie rozdrobnionego moszczu gronowego z dodatkiem niewielkiej ilości karmelu. Znajduje zastosowanie jako dodatek do lodów, owoców, sera i sałatek. Aby wyprodukować 1 litr tradycyjnego octu balsamicznego potrzeba około 145 kg winogron. Moszcz powstaje w trzech etapach: najpierw cukry są przekształcane w etanol przy pomocy drożdży, drugi etap to utlenienie uzyskanego alkoholu do kwasu octowego przez bakterie octowe, trzeci etap jest długotrwały i polega na kilkunastoletnim dojrzewaniu w beczkach z dębu, kasztanowca, wiśni, morwy lub jałowca. Gotowy produkt powstaje co najmniej po 12 latach. Tradycyjny ocet balsamiczny jest zarejestrowany jako produkt regionalny.

Ocet balsamiczny pasuje do wielu dań, np. mozzarelli i pomidorów

Ocet ryżowy

Produkowany jest ze sfermentowanego ryżu w krajach azjatyckich – Chinach, Japonii, Korei i Wietnamie. Możemy wyróżnić trzy odmiany octu ryżowego w zależności od barwy, konsystencji, odmiany ryżu: komesu – używany głównie do sushi, kurosu – uważa się, że ma właściwości przeciwnowotworowe, obniżające ciśnienie krwi i poziom cholesterolu LDL, kazusu – uzyskuje się go przez zaszczepienie polerowanego ryżu grzybem o nazwie Monascus purpureus.

Ocet gruszkowy

Możemy kupić go pod postacią wygodnej formy liofilizatu. Jest naturalnym źródłem fosforu, magnezu, potasu i wapnia. Wspomaga trawienie, również trawienie białka i utrzymuje lekko zasadową krew i limfę. Wspomaga oczyszczanie organizmu. Ma działanie bakteriobójcze i grzybobójcze. Ponadto pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu. Gruszka zawiera flawonoidy, które są silnymi przeciwutleniaczami o działaniu przeciwzapalnym i przeciwnowotworowym. Kwercetyna zawarta w skórce zapobiega rozwojowi raka w przewodzie pokarmowym. Gruszki są cennym źródłem wielu mikroelementów i witamin. Miąższ gruszki obfituje w witaminę K, kwas foliowy, jod, bor, potas, miedź. Zawarta w gruszkach epikatechina poprawia ukrwienie mózgu, wzmacnia pamięć i chroni przed udarem mózgu. W tym ostatnim wspiera go także obficie występujące w gruszkach glutation, przeciwutleniacz obniżający wysokie ciśnienie krwi, tym samym zmniejszający ryzyko wystąpienia udaru mózgu. Luteina i zeaksantyna, przeciwdziałają zwyrodnieniu plamki żółtej w oku. Zawiera dużo pektyn i błonnika.

Ocet balsamiczny z Modeny 250 ml BIO Alce Nero

(opinie: 0)

Cena 18,00 zł

Ocet jabłkowy 5% 250 ml BIO Dary Natury

(opinie: 0)

Cena 9,65 zł

Istnieje wiele odmian octu. Do mniej popularnych należą: ocet kokosowy, ocet Ume (Umeboshi lub Umesu), ocet z granatu. Wszystkie mogą nieść dla naszego zdrowia dużo korzyści. Warto nimi wzbogacić codzienne dania, np. sałatki, warzywa czy dania mięsne.