Jak nawodnić organizm na wiosnę?

Po długim okresie zimy, braku słońca i zimnych dni, temperatury wzrastają a wraz z nimi zapotrzebowanie organizmu na większe ilości płynów.

Konsekwencją niedostatecznej ilości wody jest odwodnienie organizmu. Krew wtedy ulega zagęszczeniu, mocz przybiera ciemną barwę, pojawia się zmęczenie, pogorszenie samopoczucia. Organizm się broni przez zmniejszone wydalanie moczu. Dochodzi wtedy do zatrucia organizmu przez produkty metabolizmu białek, głównie mocznik i kreatyninę. Homeostaza organizmu, a zwłaszcza gospodarka wodno-elektrolitowa, kwasowo-zasadowa oraz termoregulacja są zaburzone. Pierwsze objawy odwodnienia pojawiają się już przy 2 – 3% niedoborze wody. Są to: problemy z koncentracją, obniżona wydolność fizyczna, wydłużony czas reakcji na bodziec, bóle głowy, uczucie zmęczenia i znużenia, osłabienie apetytu, zaburzenie procesów warunkujących utrzymanie prawidłowej temperatury ciała. W dalszej kolejności pojawiają się skurcze mięśni, zaczerwienienie skóry, wysychanie spojówek, błon śluzowych oraz skóry, dyskomfort w jamie brzusznej oraz zaparcia. Długotrwałe odwodnienie zwiększa ryzyko rozwoju kamicy dróg moczowych, raka pęcherza moczowego, gruczołu piersiowego i jelita grubego oraz infekcji dróg moczowych, a spadek  całkowitej zawartości wody w ustroju poniżej 10% może być bezpośrednią przyczyną śmierci.

Jak nawodnić nasz organizm?

Choć najbardziej oczywistym wyborem jest woda, mamy do dyspozycji również inne napoje i możliwości, które dostarczą naszemu organizmowi nie tylko wody i elektrolitów, ale również energii.

Picie wody jest szczególnie ważne, gdy prowadzisz aktywny tryb życia. Standardowo zaleca się picie 8 szklanek wody dziennie (ok. 2 litrów), w tym wypijanie szklanki wody z cytryną każdego dnia, tuż po przebudzeniu. Nastraja nas to pozytywnie do życia. Dobrym sposobem na zatrzymanie wody w organizmie, zwłaszcza podczas upałów jest dodanie do wody szczypty soli himalajskiej lub kłodawskiej. W niektórych okresach życia zapotrzebowanie na wodę jest większe, np. podczas ciąży, intensywnego wysiłku fizycznego, upałów i podczas przeziębienia. Jeśli nie lubisz czystej wody, dodaj sok z cytryny lub limonki, przekrojone truskawki, pomarańcze lub miętę.

Warto pamiętać o odpowiednim przechowywaniu wody do picia – najlepsze są szklane butelki. Natomiast butelki z plastiku często bywają toksyczne.

Woda kokosowa bogata jest w niezbędne dla organizmu składniki, takie jak magnez, potas, wapń, fosfor oraz witaminy B1, B2, B3, B5, B6 i C. Poziom elektrolitów jest w niej niemal identyczny jak w osoczu ludzkiej krwi. Dzięki zawartości witamin i minerałów napój ten jest polecany po treningu. Warto zastąpić nią popularne napoje izotoniczne, które zawierają wiele sztucznych i szkodliwych substancji.

Owocowe smoothie – wybierz ulubione owoce, zmiksuj z kostkami lodu, dodaj wodę lub jogurt i…gotowe.

Owoce i warzywa – one też zawierają duże ilości wody. Owoce cytrusowe zawierają też witaminę C i witaminy z grupy B, E, P czy potas, wapno, sód, żelazo, cynk, fosfor, kwas foliowy. Można pić świeżo wyciśnięte z nich soki, oczywiście nie słodzone.

Arbuz na przykład w 92 proc. składa się z wody i zawiera sód, wapń, potas i magnez oraz jest źródłem witamin A i C.

Wśród warzyw wysoką zawartością wody (96 proc.) oraz związków o charakterze zasadowym wyróżnia się ogórek, spożywany wraz ze skórką. Ma w swoim składzie sporo witaminy K, a także potas, fosfor, miedź czy mangan. W warzywach znajduje się aż 95% wody, w owocach aż do 87%.

Herbata – odnośnie tego napoju zdania są podzielone. Długo istniało przekonanie, że napoje zawierające kofeinę są moczopędne i mogą doprowadzić do odwodnienia organizmu. Badania profesorów Ron’a Maughan i Jane Graffen prowadzone wraz z Brytyjskim Towarzystwem Dietetycznym potwierdziły, że herbata może być traktowana jako napój nawadniający, pod warunkiem, że zawiera mniej niż 300 mg kofeiny, co  odpowiada sześciu lub siedmiu wypitym filiżankom napoju w ciągu około jednej godziny. Trzeba być ostrożnym z moczopędnymi ziołami, takimi jak na przykład pietruszka czy mniszek lekarski.

Literatura

Grandjean AC., Reimers KJ., Bannick KE., Haven MC.: The effect of caffeinated, non-caffeinated, caloric and non-caloric beverages on hydration. J Am Coll Nutr. 2000; 19(5): 591-600.

Jarosz M.: Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Wyd.: Instytut Żywności i Żywienia 2012.

Jarosz M., Szponar L., Rychlik E.: Znaczenie wody w żywieniu człowieka i jej wpływ na ogólną kondycję organizmu. Ekspertyza Instytutu Żywności i Żywienia. Warszawa 2007.

Maughan RJ., Griffin J.: Caffeine ingestion and fluid balance: a review. J Hum Nutr Diet. 2003; 16(6): 411-420.

Popkin BM., D’Anci KE., Rosenberg IH.: Water, hydration, and health. Nutr Rev. 2010; 68(8): 439-58.

Valtin H.: “Drink at least eight glasses of water a day. ”Really? Is there scientific evidence for “8×8”? Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 2002; 283(5): 993-1004.

Woś H., Weker H., Jackowska T., Socha P., Chybicka A. i wsp.: Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież. Pediatr. Pol. 2011, 86(1): 54-61.